| Incontinentie, een probleem met een oplossing? |
‘… en toen zat ze op de trap. Te plassen. Omdat ze dacht dat daar de wc was.’
Ik kijk naar de man tegenover me. Hij oogt vermoeid. Gebroken nachten zorgen ervoor dat hij onvoldoende uitrust. Zijn vrouw heeft dementie. ‘s Nachts doet ze het incontinentiemateriaal dat ze draagt af en plast in bed. Dat zorgt bij hem voor nog meer wasgoed en dat wil hij voorkomen. Want hij heeft het al zo druk. De wasmachine maakt overuren en klaagt niet. Maar het drogen van de was. Waar moet dat gebeuren? Een droger heeft hij niet.
Overbelast
Zijn vrouw tikt met een koffielepeltje op het schoteltje dat op de salontafel staat. Haar ingeschonken koffie staat koud te worden. Ze fluit en verandert wat aan de spulletjes die naast haar op de bank liggen. Als ik oogcontact met haar heb, glimlacht haar mond. Haar ogen kijken naar iets wat ze niet zien.
Ik ben door de wijkverpleging gevraagd om met meneer te spreken over de incontinentie problemen van zijn vrouw. Meneer dreigt overbelast te raken, maar wil niet dat zijn vrouw wordt opgenomen. Hij heeft zich voorgenomen haar zelf te zullen verzorgen en een opname voelt als verraad. Toen ik de afspraak telefonisch maakte, moest ik benadrukken dat ik juist kwam om hem te steunen in de zorg voor zijn vrouw. Ervoor te zorgen dat hij het vol kan houden. Omdat incontinentie zo intensief kan zijn.
Functionele incontinentie
Wat hij vertelt is een duidelijk voorbeeld van functionele incontinentie. Dat is een vorm van incontinentie waarbij de blaas op zich nog goed werkt, maar toch is er ongewild urineverlies. Dit wordt veroorzaakt doordat iemand niet in staat is zelfstandig of tijdig naar het toilet te gaan door lichamelijke of cognitieve beperkingen. Hierbij valt te denken aan een slechte been- of handfunctie, het dragen van kleding met strakke knopen, een corselet, beperkt gezichtsvermogen of bijvoorbeeld door niet meer te weten waar het toilet is.
Juiste materiaal
Iedere keer weer valt het me op hoe ingrijpend incontinentie is. Want onaangekondigd is daar de aandrang om naar het toilet te gaan. Maar voordat iemand is opgestaan, het toilet heeft bereikt en de kleding omlaag heeft, loopt de urine al. Soms in de schoenen. Het juiste incontinentiemateriaal is niet altijd makkelijk te kiezen, omdat het gewoon niet prettig is om een groot verband te moeten dragen. ‘Ik verschoon liever een paar keer extra’, hoor ik vaak. Toch kan de keuze voor een groot verband nodig zijn, omdat de hoeveelheid urine die uit de blaas komt, niet in één keer kan worden opgenomen. Als het verband te klein is, loopt de urine er dus overheen en is natte kleding het gevolg. Het vouwen van een plasgootje en het dragen van goed sluitend ondergoed is daarnaast heel belangrijk.
Het gaat niet vanzelf
Een aantal weken later bezoek ik het echtpaar weer. Op mijn advies herinnert meneer zijn vrouw er nu twee keer aan om naar het toilet te gaan. Bij de eerste keer zegt mevrouw meestal dat ze niet hoeft. Dat klopt, want door haar dementie voelt zij niet de aandrang om te gaan. Na 5 minuten zegt meneer het weer en het komt voor dat mevrouw dan wel opstaat en naar het toilet gaat. De blaasprikkel heeft dan de tijd gehad om te worden waargenomen. Meneer loopt met haar mee naar het toilet.Ik vergelijk het vaak met een lange autorit: als 1 persoon tijdens een stop naar het toilet gaat, is de kans groot dan na een paar minuten iemand anders zegt: ‘weet je wat, ik ga toch ook maar even’. Van dat mechanisme kan soms gebruik worden gemaakt. Het gaat niet vanzelf. ‘Ik vergeet het soms tegen haar te zeggen en dan is het al te laat.’ Ik begrijp hem. Door een plasdagboek bij te houden kan het plaspatroon inzichtelijk gemaakt worden. Dit kan helpen bij het vinden van de juiste momenten om toiletgang aan te bieden. Veel factoren spelen hierbij een rol: tijd van opstaan en naar bed gaan, activiteiten overdag, eten en drinken, gebruik van plastabletten, ontlastingspatroon.
Advies
Tijdens mijn eerste bezoek vertelde hij dat hij zijn vrouw ‘s nachts, uit voorzorg, wakker maakt. Want het speciale broekje dat zijn vrouw ‘s nachts droeg, ving niet genoeg op. Om het bed toch droog te houden stond hij midden in de nacht op om haar wakker te maken en te laten plassen. Het bleek averechts te werken. Zijn vrouw wordt op deze manier gestoord in haar slaap en ligt vervolgens wakker. Omdat zij daarna wel aandrang voelt, doet ze het incontinentiemateriaal af en plast in bed. Het wakker zijn ‘s nachts zorgt weer voor extra vermoeidheid overdag. Met als gevolg dat mevrouw overdag veel slaapt en ook daardoor het toilet niet op tijd bereikt. Om alle urine op te kunnen vangen, is ander materiaal voor de nacht nodig. Mevrouw heeft in de nacht last van zwaar urineverlies. Een nachtslip in de juiste maat biedt voldoende opvangcapaciteit. ‘De nacht gaat nu vaak beter’ vertelt mijnheer. ‘Je had gelijk. Ik durfde het eerst niet aan haar te laten doorslapen, stel je voor dat het incontinentiemateriaal zou lekken.’ Ik ben blij dat hij mijn advies heeft willen uitproberen.
Johanneke Scherrenburg werkt als incontinentie verpleegkundige bij Beweging 3.0. Zij heeft kennis van de diverse hulpmiddelen bij incontinentie, van de vergoedingen van zorgverzekeraars en zoekt graag met u naar een advies op maat.
Heeft u ook te maken met incontinentie en heeft u behoefte aan ondersteuning? Stuur dan een e-mail naar: johanneke.scherrenburg@beweging3.nl of bel 033 469 23 23.
Meer informatie over hulpmiddelen en incontinentie(materiaal) is te vinden op www.hulpmiddelenwijzer.nl
|
|
|
|
| |
|
